Η Απομυθοποίηση (μέρος πρώτο)

Οι θρησκείες είναι κάτι πολύ μεγάλο, πολύ ισχυρό, αποφασιστικά ρυθμιστικό της ζωής και συμπεριφοράς των ανθρώπων στα μήκη και πλάτη της υφηλίου, για να μπορεί να διατηρούνται σ’ ένα άβατο, για να κρατιούνται μακριά από επιστημονική εξέταση. Ζούμε στην εποχή της επιστήμης. Η επιστήμη γίνεται όλο και περισσότερο ο καθοριστικός παράγων της εξέλιξής μας. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΛΟΙΠΟΝ ΤΙΜΙΟ για τους επιστήμονες να μένουν αμέτοχοι και ν’ αδιαφορούν για το ότι η θρησκεία εξακολουθεί να διαδίδει, ως αυθεντία, στον κοσμάκη ΤΑ ΨΕΜΑΤΑ ΤΗΣ, όπως του Παράδεισου και της Κόλασης.

Εξάλλου το φαινόμενο της θρησκείας δεν είναι αφύσικο, η θρησκεία δεν είναι μια αφύσικη συμπεριφορά· συνέβη μέσα στην εξέλιξή μας. Όλα τα μεγάλα φαινόμενα της εξέλιξης του ανθρώπου και του πολιτισμού του έχουν προσεγγισθεί και ερευνώνται επιστημονικά με σκοπό την κατανόηση της εξέλιξής τους και την εξαγωγή συμπερασμάτων χρήσιμων για την ανθρωπότητα. Γιατί όχι και οι θρησκείες; Δεν γνωρίζουμε καμιά περίπτωση ενός πολύτιμου φαινομένου που να έχει καταστραφεί ή να έχει υποστεί σοβαρή ζημιά από τον επιστημονικό έλεγχο. Το να αρνείται λοιπόν η κάθε Εκκλησία την επιστημονική προσέγγιση της θρησκείας της δείχνει πως μάλλον και η ίδια δεν πιστεύει πραγματικά ότι το αντικείμενο της θρησκείας είναι τελικά κάτι το υπερφυσικό. Εάν το πίστευε θα παρακαλούσε την επιστημονική διερεύνηση να αποδείξει ότι η θρησκεία έχει όντως κάτι το υπερφυσικό ή ότι τουλάχιστον αποτελεί την καλύτερη λύση και ελπίδα για την ανθρωπότητα. Όμως ούτε σκέψη για κάτι τέτοιο. Απλώς: μην ακουμπάτε τη θρησκεία. Ούτε την Εκκλησία. Αφήστε τες στο απυρόβλητο.

Η θρησκεία ορίζεται σαν ένα δογματικό κοινωνικό σύστημα του οποίου τα μέλη πιστεύουν στην ύπαρξη υπερφυσικών οντοτήτων που με τρόπο υπερφυσικό μπορούν να επεμβαίνουν στον κόσμο και στην τύχη των ανθρώπων. Έτσι οι θεοί/ο Θεός έχουν ένα κεντρικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι σκέφτονται τι πρέπει να κάνουν. Και αυτό χρησιμεύει για τον έλεγχο της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Χωρίς τις υπερφυσικές οντότητες και τα θαύματά τους και την πίστη στην επεμβατικότητά τους τι και πόση θρησκεία θα απόμενε για τον έλεγχο των ανθρώπων; Με την ανυπαρξία υπερφυσικών επιρροών και θαυμάτων η πίστη εξανεμίζεται. Γι αυτό και ο κλήρος απεγνωσμένα επινοεί παραμυθίες θαυμάτων.

Η Εκκλησία είναι η οργανωτική και λειτουργική δομή του θρησκευτικού συστήματος για τη συντήρηση κι εξέλιξή του. Η Εκκλησία ποιεί την θρησκεία. Έτσι θρησκεία και Εκκλησία είναι αλληλένδετες κι αδιαχώριστες οργανικά και διαχρονικά και δεν ισχύει στην πράξη το "άλλο η θρησκεία και άλλο η Εκκλησία", όπως βολεύονται κάποιοι πιστοί να απολογούνται. Όταν ασκείται κριτική για το περιεχόμενο της θρησκείας αυτή αφορά τον μύθο και τους διαμορφωτές του συνολικά, κι όταν ασκείται κριτική σε πρακτικές της Εκκλησίας αφορά τους διαμορφωτές και τον διαμορφούμενο μύθο τους. Το να επιμένει κανείς σε κάποια διάκριση του τύπου "καλή θρησκεία - κακοί παπάδες" σημαίνει ότι κάνει τη διάκριση μέσα σε μια προσωπική του αντίληψη του δίδυμου θρησκείας – παπάδων, καθόλου αντιπροσωπευτική της πραγματικότητας. Στην πραγματικότητα θρησκεία και Εκκλησία ταυτίζονται. Όταν μιλάμε για τη θρησκεία συμπεριλαμβάνουμε και την γενική λειτουργία της μέσω της Εκκλησίας. Και η κριτική μας στάση τις αφορά αξεχώριστα. Και δεν στεκόμαστε στο ατομικό ποιόν των κληρικών. Στο ότι υπάρχουν και "καλοί ιερωμένοι" – που εξίσου καλοί ή και καλύτεροι θα ήταν και ως κοσμικοί πολίτες - η στάση μας είναι: τόσο το χειρότερο· μπερδεύουν την κριτική θέαση της Εκκλησίας από το κοινό.

Είναι αναπόφευκτο να πιστεύουμε στα περισσότερα από όσα πιστεύουμε για τον κόσμο επειδή μας τα έχουν μάθει κάποιοι άλλοι. Μεταξύ αυτών σημαντική θέση κατέχουν κάποια προϊόντα αρχαίας αμάθειας και παραλογισμού που μας εμφύτευσαν οι θρησκείες έχοντάς τα αναγάγει σε δογματικές "αλήθειες". Τα περισσότερα από αυτά, αν πρωτοακούγονταν σήμερα, δεν θα τα θεωρούσαμε καθόλου "ιερά". Θεωρούνται όμως ιερά σήμερα επειδή κάποτε στο βαθύ παρελθόν της άγνοιας θεωρήθηκαν. Και από πολλούς. Η θρησκεία αντιστέκεται στη λογική με την επί αιώνες διάρκειά της και με τα πλήθη των πιστών της. Με την παλαιότητα και την ΑΔΡΑΝΕΙΑ της μεγάλης της μάζας. Αφήνουμε να σέρνεται η αρχαία αυταπάτη και να επηρεάζει δραστικά την ζωή μας. Να επιβάλλεται στη ζωή μας. Να μην είναι δυνατόν να εκλεγεί κανείς σε δημόσιο αξίωμα αν βγει και δηλώσει ότι έχει αμφιβολίες για την ύπαρξη του Παράδεισου και της Κόλασης. ΚΟΡΟΪΔΕΥΟΜΑΣΤΕ. Αυτή η θρησκευτική υποκρισία και Η ΑΝΟΧΗ ΜΑΣ στο να συμβαίνει υποθάλπει την ανάπτυξη επικίνδυνων καταστάσεων.

Η θρησκεία εμμένει στο να διατηρείται ανεξάρτητη από κάθε λογική αιτιολόγηση. Ενώ όλοι θεωρούμε φυσικό και νόμιμο να μας ζητείται να υποστηρίζουμε τις διάφορες πεποιθήσεις μας λογικά και τεκμηριωμένα, ένα τέτοιο αίτημα προς τους θρησκευόμενους εκλαμβάνεται ως καταστρατήγηση της "ελευθερίας του θρησκεύεσθαι". Ενώ η υποχρέωση απόδειξης του αντικειμένου της πίστης τους είναι δική τους και όχι εκείνων που δεν πιστεύουν. Δεν θα έπρεπε λοιπόν να βρεθούν κάποτε αντιμέτωποι με αυτή την υποχρέωσή τους; Η ύπαρξη του θεού και των συνακόλουθων υπερφυσικοτήτων είναι απλώς και μόνο ένας ισχυρισμός, μια πρόταση. Λοιπόν, οι προτείνοντες ας το αποδείξουν. Το ότι δεν μπορούν βέβαια να το αποδείξουν δεν σημαίνει ότι μπορεί να το σέρνουν ως ένα ανεπίλυτο δήθεν, υπαρκτό όμως ΑΞΙΩΜΑ· είναι απλώς ένας ΜΗ ΕΛΛΟΓΟΣ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΣ. Μπαίνει θέμα λογικής ΑΠΟΛΟΓΙΑΣ για την ύπαρξη και συντήρηση του ίδιου του ισχυρισμού.

Ας προχωρήσουμε λοιπόν με την πεποίθηση ότι η αντικειμενική κριτική αντιμετώπιση της θρησκείας αποτελεί ΟΧΙ ΑΠΛΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΧΡΕΟΣ ΜΑΣ. Όσοι έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το περιεχόμενο των θρησκειών είναι όχι μόνο εσφαλμένο αλλά και επιβλαβές έχουν καθήκον να δημοσιοποιούν και να αναπτύσσουν τις θέσεις τους (και περισσότερο εκείνοι που λόγω θέσης ή φήμης ή επιστημονικού κύρους υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να ακουστούν).

(Απόσπασμα από το βιβλίο: "Φυσιοκράτης ή Δεισιδαίμων")