Η απαρχή του χριστιανισμού

Τους δύο τελευταίους προ Χριστού αιώνες στο Ισραήλ αναπτύχθηκαν επαναστατικά εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα (Μακκαβαίοι, Ζηλωτές κ.α) ενάντια στην Ελληνιστική πριν και την Ρωμαϊκή από το 64 π.Χ. κυριαρχία και τη ντόπια άρχουσα τάξη, κυρίως του δεσποτικού και διεφθαρμένου Ιουδαϊκού ιερατείου του κυβερνούσε τον τόπο. Αυτά ακολουθήθηκαν και από κινήσεις αναθεώρησης της ήδη παρωχημένης και καταπιεστικής Ιουδαϊκής θρησκείας. Είχαν υπάρξει επιρροές ελληνιστικές, νεοπλατωνικές, στωικισμός, μιθραϊσμός, και άνθιζαν οι πνευματιστικές μυστηριακές λατρείες. Ένας σημαντικός φορέας αυτού του αναθεωρητικού για τον Ιουδαϊσμό κινήματος ήταν οι Εσσαίοι, που πρέσβευαν μια πιο "καθαρή", πνευματική, αλληλέγγυα ανθρωπιστική, νέα εκδοχή του Νόμου.

 Η κατάσταση του υπόδουλου στους Ρωμαίους αλλά και στο ντόπιο ιερατείο λαού του Ισραήλ ήταν τραγική , απελπιστική κατά τα χρόνια γύρω από τη χρονολογία μηδέν, δεν έπαιρνε άλλο, και η ιδέα ότι ένας Μεσσίας άμεσα θα τους έβγαζε από αυτήν ήταν ψύχωση ισχυρή και πολύ εξαπλωμένη. Ο Μεσσιανισμός. Σε άλλους (στους εθνικιστές Εβραίους) ο Μεσσίας θα έρχονταν σαν επαναστάτης απελευθερωτής βασιλιάς και σε άλλους (στους θρησκευτικούς ανανεωτές) σαν απεσταλμένος του θεού τους για να διορθώσει τον κόσμο και να φέρει δικαιοσύνη και τη "βασιλεία των ουρανών". Οι δύο τάσεις μπλέχτηκαν στις εξεγέρσεις του 66-70 (Ιουδαϊκός πόλεμος) που καταπνίγηκαν από τους Ρωμαίους και άφησαν ένα τελειωτικά κατεστραμμένο Ισραήλ και τους τελευταίους Εβραίους διωγμένους και αυτούς στη διασπορά.

Στις πόλεις της διασποράς υπέβοσκαν και κάποτε ξεσπούσαν εξεγέρσεις δούλων και φτωχών, θυμάτων της στυγνής ρωμαϊκής διοίκησης. Υπήρχε ένα προλεταριάτο στο οποίο είχαν αναπτυχθεί ιδέες και σχέσεις αλληλεγγύης, ένας πρωτο-χριστιανισμός χωρίς το όνομα.

Από τις δύο εκδοχές του Μεσσιανισμού οι περισσότεροι Εβραίοι της διασποράς επέλεξαν την "Εσσαιική", της θρησκευτικής αναθεώρησης, με Γνωστικές επιρροές και φιλάνθρωπη ιδεολογία, που ως ειρηνική, τους διευκόλυνε στη συνύπαρξή τους με τους πολίτες της αυτοκρατορίας και με τη ρωμαϊκή διοίκηση, με την οποία υπήρχε συνεννόηση και συνεργασία (Φίλων, Ιώσηπος κ.ά). Την εθνικιστική Εβραϊκή εκδοχή την απεχθάνονταν οι Ρωμαίοι λόγω των πολεμικών επαναστατικών συρράξεων στις οποίες τους ενέπλεκε και λόγω των ενοχλητικών ακραιφνών Ιουδαιοεβραίων της διασποράς. Έτσι ξεκίνησε μια καχύποπτη αντιπάθεια προς τους Εβραίους που επέμεναν στη διαφύλαξη και διατήρηση του απομονωτικού τρόπου ζωής του Ιουδαιεβραισμού τους, και αυτοί μόνον απόμειναν να είναι "οι Εβραίοι".

Από την άλλη μεριά η Ρωμαϊκή κρατική μυστική ιντελιγκέντσια (κατά τη δυναστεία των Φλάβιων) υπέθαλψε τη συγγραφή, διδασκαλία και εξάπλωση της ειρηνικής "Εσσαιικής" νέο-Ιουδαϊκής εκδοχής (της αγάπης προς τον πλησίον κτλ) που την βόλευε διοικητικά. Και, συνδυάζοντας τα ειρηνικά στοιχεία εκ του Ιουδαϊκού Μεσσιανισμού των προφητειών (κεχρισμένος, Χριστός) με θεϊκούς ήρωες αυτοθυσίας για τον άνθρωπο από προϋπάρχουσες θρησκείες/λατρείες (Διόνυσος, Όσιρις, Μίθρα κ.α ) έστησε τον Ιουδαιοχριστιανικό μύθο. Τα Ευαγγέλια. Τοποθετώντας κεντρικό ήρωά του έναν Ιησού, που ή τον δανείστηκε από ένα χωρίς ιστορική εμβέλεια φυσικό πρόσωπο της Γαλιλαίας, έναν Εσσαίο θρησκευτικό αναθεωρητή, ή τον επινόησε. Και τον έκανε Μύθο φορτώνοντας το αφήγημά του με τις υπερφυσικότητες της παρθενογένεσης, των θαυμάτων, της ανάστασης κλπ για να περιβάλλουν εντυπωσιακά και να στηρίζουν με μεταφυσική πίστη την φιλάνθρωπη διδασκαλία της αγάπης, χρήσιμη για την κοινωνική συνοχή και τάξη.

Και έτσι ξεκινάει ο Ιουδαιοχριστιανισμός και οι Ιουδαιοχριστιανοί. Σαν αναθεωρητικό ειρηνικό παρακλάδι του Ιουδαϊσμού, προσαρμοσμένο στα δεδομένα του κοινωνικού γίγνεσθαι στα κέντρα της διασποράς. Στο ξεκίνημά του όλοι οι Ιουδαιοχριστανοί είναι Εβραίοι. Και η πρόθεση είναι ότι πρόκειται για εσωτερική τους υπόθεση. (Φέρεται να το λέει και ο Ιησούς των Ευαγγελίων). Ο Παύλος όμως, Εβραίος του οποίου η σχέση με τη Ρωμαϊκή διοίκηση έχει πολλά κρυφά σημεία, θεωρεί ότι οι Εβραίοι δεν θα πάψουν να είναι Ιουδαίοι, ότι οι λίγοι Ιουδαιοχριστιανοί του Ισραήλ θα αποσβεσθούν πίσω στον Ιουδαϊσμό, ενώ οι παγανιστές της αυτοκρατορίας είναι πολύ πιο επιρρεπείς σε έναν κοινωνικό νεοπαγανισμό με θαύματα και αναστάσεις. Και στρατεύεται στη διάδοσή του στους μη περιτετμημένους. Αυτούς τους εγκαταλείπουμε, τους εχθρευόμαστε και τους στοχοποιούμε. Η ρήξη αρχίζει.

Οι Εβραίοι Ιουδαιοχριστιανοί σιγά-σιγά  γίνονται Χριστιανοί, ρωμαίοι πολίτες. Η Εβραίικη καταγωγή ξεχνιέται. Πολλοί από τους πρώτους Επισκόπους είναι Εβραϊκής καταγωγής που δεν αναφέρεται. Ανακατεύονται με τους Εθνικούς Χριστιανούς, που στην αρχή είναι οι φτωχοί και καταφρονεμένοι οι οποίοι προσέρχονται σε ένα κίνημα κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και που ανταποκρίνεται με το παραπάνω στην ανιμιστική τους νοοτροπία. Ο Χριστιανισμός γίνεται πολυεθνικός, σκορπίζει στην αυτοκρατορία. Ήσυχα. Ο Παύλος έχει προάγει την υποταγή στην κοσμική εξουσία. Αυτό το βλέπουν οι αυτοκράτορες με καλό μάτι. Στο τέλος έρχεται ο Κωνσταντίνος και φέρνει τα πάνω κάτω. Το τέλος του Αρχαίου Κόσμου. Η αρχή του Μεσαίωνα.

Οι ανθρώπινες ομάδες συνήθως αναγορεύουν μιαν άλλη σε μέγα εχθρό γιατί αυτό βοηθάει στη συσπείρωσή τους. Ο χριστιανισμός έστησε δύο εχθρούς. Τους Εβραίους και τους Έλληνες. Και τους ρήμαξε και τους δύο. 

Ο πνευματικός κόσμος.

Μια αντι-Πλατωνική, αντι-θρησκευτική προσέγγιση.

Πλάι στον υλικά υπαρκτό εξωτερικό κόσμο υπάρχει κι ένας άλλος κόσμος – προϊόν της νόησής μας – ο κόσμος των ιδεών μας, που είναι  κι αυτός υλικός στη σύσταση και λειτουργία του αλλά που τον αντιλαμβανόμαστε και διαχειριζόμαστε ως άυλο. Αυτός ο άυλος κόσμος των ιδεών δεν μπορεί να υπάρξει  παρά μόνο σαν προϊόν ενός νοήμονος εγκεφάλου και των φυσικοχημικών του διεργασιών. Δεν μπορεί να υπάρξει από μόνος του, σ’ ένα ιδεατό κάπου, ανεξάρτητα από τους υλικούς φορείς του, εμάς. Κάτι τέτοιο θα ήταν εκτός της φυσικής πραγματικότητας. Αυτός ο άυλος κόσμος των ιδεών είναι εξ ίσου πραγματικός, φυσικά υπαρκτός, όσο κι φυσικός κόσμος – άλλωστε μέρος του είναι – αφού, μέσω ημών, επηρεάζει κι αναδιαμορφώνει τον φυσικό κόσμο. Ιδέες διαμορφώνουν αυτό που είμαστε, ιδέες μας ανεβάζουν την πίεση και την αδρεναλίνη, ιδέες φτιάχνουν την ιστορία. Ο κόσμος των ιδεών είναι μέρος του φυσικού κόσμου, μια εξύφανσή του, που προέκυψε μέσα από την εξέλιξη της νόησης, δηλαδή μέσα από την εξέλιξη των εγκεφαλικών διαδικασιών. Το λάθος έγκειται στο να τον θεωρούμε αυθύπαρκτο· κι ότι υπάρχει πνεύμα ανεξάρτητο και χωρισμένο από την ύλη. Το πνεύμα υπάρχει σαν διατάξεις, σαν σχέδια της πολυπλοκότητας των δομών που αποκτά η ύλη. Έτσι το πνεύμα είναι αποτέλεσμα των ιδιοτήτων των στοιχειωδών μορφών ύλης. Οι ιδιότητες αυτές στήνουν διατάξεις ύλης, που η εξέλιξη καθιστά όλο και πιο σύνθετες, εξελίσσοντας μια γεωμετρία δομών και πολυπλοκότητας που φθάνει μέχρι συστήματα που σκέπτονται και που παράγουν "πνεύμα".

Μία ακόμα πτυχή του μύθου περί ξεχωριστού και άυλου πνευματικού κόσμου υπήρξε αυτή περί της ΨΥΧΗΣ. Η ιστορία των θρησκειών ξεκίνησε με την πίστη ότι  όλα όσα συμβαίνουν οφείλονται στη βούληση εμπρόθετων φορέων, με ψυχή. Και θα τελειώσει με το να είναι όλα συστατικά μέρη διαδικασιών που υπακούουν στους φυσικούς νόμους. Πρόκειται για μια συνεχή υποχώρηση και εξάλειψη της ψυχής. Όμως η ψυχή υπάρχει· και ευτυχώς που υπάρχει. Αλλά δεν είναι μια αόρατη, άυλη πεταλούδα, που με τον θάνατο του υλικού σώματος πετά ψηλά προς το μεταθανάτιο μύθο, ευτυχή ή ατυχή, που προβάλλουν οι θρησκείες. Αυτά είναι παραμυθοειδείς συμβολισμοί τής με φυσική υπόσταση υπαρκτής ψυχής. Ας την ορίσουμε όπως είναι λογικό να την αντιλαμβανόμαστε σήμερα: Ψυχή ενός ανθρώπου είναι η εκπομπή του ψυχικού του κόσμου προς τους άλλους. Είναι ο χαρακτήρας της συμπεριφοράς του, η ηθική του, το έργο του, το παράδειγμά του. Είναι όλα όσα οι άλλοι αντιλαμβάνονται από αυτόν. Είναι η "ακτινοβολία" του· κάτι σαν το φωτοστέφανο των αγίων στη χριστιανική αγιογραφία. Και υπό αυτή την έννοια είναι η ανάμνηση που μένει στο νου των ανθρώπων, κοντινών ή και μακρινών, ανάλογα με την ισχύ της, από τη ζωή και το έργο του κάθε εκλιπόντος. Και βέβαια η ανάμνηση έχει μια απόλυτα φυσική αποτύπωση στους νευρώνες του εγκεφάλου μας, στα χαρτιά και τα βιβλία, στις ηλεκτρονικές μνήμες. Αυτή τελικά είναι η ψυχή του καθενός. Η καταγεγραμμένη – όσο άξιζε να καταγραφεί – στις κάθε λογής μνήμες μας. Και αυτή η ανάμνηση είναι πηγή αισθημάτων. Ανάλογα με τη σχέση και ανάλογα με το περιεχόμενό της. Η ανάμνηση μονάκριβου συντρόφου· η ανάμνηση του Επίκουρου ή του Αϊνστάιν. Η ψυχή τους, έτσι που την ορίσαμε έχει όντως μια μεταθανάτια ζωή! Ζει στους εγκεφάλους μας. Στους εγκεφάλους μας· όχι σε κανένα "υπερπέραν". Και δεν είναι αναγκαίο να μεταφέρει κάποιος τον εγκέφαλό του δίπλα σε έναν τάφο για να επικοινωνήσει με τις αναμνήσεις του.