"ΦΥΣΙΟΚΡΑΤΗΣ   Ή  ΔΕΙΣΙΔAIΜΩΝ;"

Η ιδέα του Θεού δεν εγείρεται αντικειμενικά, από την φυσική πραγματικότητα· είναι μια παρενέργεια του τρόπου που εμείς, από πολύ παλιά αλλά και ακόμα, αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο, του τρόπου που σκεπτόμαστε. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος εξελίχθηκε μέσα σε περιοχές συχνοτήτων και διαστάσεων του φυσικού κόσμου τέτοιες που τον δίδαξαν να αναζητά μια αιτιοκρατική συσχέτιση των πραγμάτων και των συμβαινόντων. Όμως μια αιτιοκρατική συσχέτιση απλώς επαρκή για την επιβίωσή του, η εξέλιξη δεν "ενδιαφέρονταν" να μας μάθει κάτι περισσότερο, δεν ευνόησε τη μάθηση για τη μάθηση. Έτσι το μοντέλο του κόσμου στο νου μας, βάσει του οποίου συνδιαλεγόμαστε με τον πραγματικό κόσμο και δρούμε μέσα σ' αυτόν, είναι απλοϊκά αιτιοκρατικό. Η λογική μας θέλει να είναι αιτιοκρατική· θέλει μία ή περισσότερες αιτίες για το κάθε τι. Ο κάθε άνθρωπος αναζητά τις αιτίες των πραγμάτων και των συμβαινόντων μέσα από το μοντέλο του για τον κόσμο. Στο κοσμοείδωλο των προγόνων μας, μακρινών και πρόσφατων, λόγω εκτεταμένης άγνοιας, στη θέση της άγνωστης αιτίας μπήκε και κυριάρχησε ο Μύθος. Η αιτιοκρατική σχέση ικανοποιούταν με μυθικές αιτίες, και βολεύονταν μ' αυτές. Σήμερα όμως; Ύστερα από τη συσσώρευση τόσης γνώσης; Το μοντέλο ενός σημερινού ανθρώπου, το κοσμοείδωλό του, ή αποκλείει μη φυσικές οντότητες και δράσεις (φυσιοκρατικό μοντέλο) ή περιέχει και την πίστη ότι υπάρχουν και κάποιες οντότητες και επιρροές που δεν υποτάσσονται στους φυσικούς νόμους και δρουν καθ' υπέρβασή τους (δεισιδαίμον μοντέλο). Αυτή είναι η γενική και κεφαλαιώδης διάκριση μεταξύ των δύο προσεγγίσεων του κόσμου. Που είναι ατέλεια να συνυπάρχουν σ’ ένα άτομο. Είσαι ή φυσιοκράτης ή δεισιδαίμων. Τα άθεος ή θρήσκος, άπιστος ή πιστός, υλιστής ή ιδεαλιστής κττ αποτελούν υποπεριπτώσεις τους. Φυσιοκράτης ή δεισιδαίμων είναι η καίρια αντιδιαστολή. Και ο πραγματικός πόλεμος διεξάγεται ανάμεσα στον ορθολογισμό και τη δεισιδαιμονία. Ο ορθολογισμός είναι πρόθυμος να αναθεωρήσει εφόσον του δοθούν επαρκείς αποδείξεις, ο "λογισμός" της πίστης είναι καταρχήν αρνητικός σε αναθεώρηση. Η νοοτροπία της πίστης είναι το εμπόδιό μας να αντιληφθούμε πραγματιστικά την πραγματικότητα.